Vải nỉ là gì, có đặc điểm gì và ứng dụng ra sao? Có bao nhiêu loại nỉ và chúng khác nhau như thế nào? Cùng tìm hiểu về một trong những loại vật liệu được sử dụng rất rộng rãi hiện nay.
ĐỌC THÊM: Top địa chỉ bán vải nỉ tại TPHCM
Nỉ là gì?
Để hiểu vải nỉ là gì, trước hết chúng ta cần tìm hiểu nỉ là gì? Trong tiếng Anh có 3 thuật ngữ thường được dùng đến để chỉ các vật liệu và vải mà khi chuyển dịch ra tiếng Việt thường dùng từ 'nỉ'. Đó là Felt, Flanel, Fleece. Tuy nhiên trong tiếng Anh, 3 từ trên được phân biệt khá rõ rệt với nhau mặc dù cũng có những điểm chung nhất định.
- Felt nghĩa đen là 'nén, ép' là khi dùng kết hợp với từ "fabric - vải" felt fabric thì nó được dịch nghĩa là vải ép, tiếng Việt thường gọi là nỉ ép. Đây là loại nỉ cổ xưa nhất và vẫn được sản xuất cho đến ngày nay. Vì nó được sản xuất ra bằng cách ép chứ không phải dệt, nên nó được xếp vào loại hàng không dệt, vải không dệt. Người ta thường gọi là này là vật liệu hơn là một loại vải.
- Flanel fabric là một loại vải dệt mềm, có độ mịn khác nhau. Vải có thể được chải để tạo thêm độ mềm mại hoặc không được chải. Nó được xuất hiện vào khoảng thế kỷ 17.
- Fleece nghĩa đen là 'lông động vật, lông cừu'. Kết hợp với từ "fabric - vải" Fleece fabric thì dịch ra tiếng Việt gọi là chỉ loại vải lông cừu, nỉ lông cừu. Đây là loại vải hiện đại và chất liệu thường bằng sợi tổng hợp, bắt chước kết cấu của lông cừu.
Nỉ là từ tiếng Việt sử dụng mà theo từ điểm dùng để chỉ hàng dệt bằng sợi len chải xơ lên, che lấp sợi dọc và sợi ngang. Theo nghĩa như vậy 'nỉ' trong tiếng Việt thường chỉ vải Flanel. Ngoài ra, trong tiếng Việt nỉ có khi cũng được gọi là vải dạ (miền Bắc dùng nhiều hơn miền Nam).
Tuy nhiên có một thực tế rằng khi thương mại điện tử phát triển, mua bán vải onlien ngày càng phổ biến trên phạm vi quốc tế, nỉ đã được sử dụng với nghĩa rộng hơn và bao gồm cả ba loại vật liệu nói trên. Vì vậy khi nói đến nỉ sẽ có các từ đi kèm chỉ đặc điểm. Ví dụ như nỉ ép/ nỉ không dệt, nỉ dệt kim.
Ban đầu, nỉ được tạo ra bằng cách sử dụng nhiệt, độ ẩm và tác động cơ học trên các vật liệu dạng sợi làm cho sợi lồng vào nhau. Kết quả là tạo ra các tấm nỉ có cấu trúc đặc biệt và mức độ uốn (độ gợn sóng) cao. Các loại sợi được sử dụng thời xưa bao gồm len, lông thú và một số loại sợi khác kết hợp với nhau trong các điều kiện thích hợp. Đây chính là cách tạo nỉ ép.
Ngày nay máy móc hiện đại đã được sử dụng để sản xuất nỉ trên quy mô công nghiệp bao gồm cả nỉ ép và nỉ dệt. Chất liệu vải cũng đa dạng hơn bao gồm cả xơ sợi nguồn gốc tự nhiên và tổng hợp như acrylic, acrylonitril hoặc tơ nhân tạo. Nhờ đó loại nỉ ngày cũng trở nên đa dạng hơn cả về cấu trúc vật liệu, màu sắc, độ dài, mật độ cho đến ứng dụng. Nỉ có ứng dụng rộng rãi cả cho các ngành công nghiệp, kỹ thuật và ngành thiết kế.
Ưu và nhược điểm của nỉ
Vải nỉ có khá nhiều ưu điểm như chống rách và mài mòn; có độ dẫn nhiệt rất thấp và ấm lên tốt khi không khí đi qua. Vải không bị biến dạng, hấp thụ độ ẩm tốt và thân thiện môi trường (nếu là chất liệu sợi tự nhiên).
Hạn chế của nỉ là có thể có mùi, bị khô trong một thời gian dài.
Nỉ chất lượng cao vẫn được làm bằng sợi tự nhiên. Loại thứ hai là nỉ hỗn hợp giữa acrylic hoặc rayon với các sản phẩm cấp thấp hơn. Nỉ tự nhiên có khả năng chất lượng chống cháy nhưng nỉ làm từ acrylic dễ bắt lửa. Vải nỉ làm từ các loại sợi tổng hợp khác cũng không tốt hơn là mấy.
Ứng dụng của nỉ
Các sợi nỉ thường có khả năng nhuộm tốt và nỉ thủ công có nhiều màu sắc trong khi nỉ cấp công nghiệp thường được để ở trạng thái tự nhiên. Trên thực tế, nỉ được sử dụng trong rất nhiều ứng dụng cả trong bối cảnh dân dụng và công nghiệp.
- May phụ kiện thời trang: Phổ biến nhất là việc dùng nỉ may mũ, nổi tiếng nhất là kiểu mũ phớt. Ủng nỉ cũng đặc biệt được ưa chuộng nhờ độ bền và giữ ấm, không thấm nước.
- Làm đồ thủ công: Nỉ có nhiều màu sắc và rất được ưa chuộng làm bộ dụng cụ thủ công, trang phục và đồ trang trí ngày lễ,...
- Vải may mặc: Ngày nay nỉ dùng khá phổ biến trong may mặc, nhất là các loại quần, áo có độ xếp nếp cao. Một số sản phẩm phổ biến như áo khoác nỉ, áo vest, áo choàng nỉ, váy nỉ dạ,...
- Làm đệm, lớp lót: Vải nỉ được đánh giá cao khi sử dụng làm lớp đệm và lớp lót vì nó đặc và có thể rất dày đồng thời các cạnh bị cắt mà không bị sờn hay bung sợi như vải dệt. Đệm nỉ được sử dụng trong cả quần áo và đồ nội thất.
- Các ứng dụng công nghiệp bao gồm: vật liệu cách nhiệt, đóng gói và đánh bóng. Một loại nỉ dệt đặc biệt được sản xuất để sử dụng trong ngành công nghiệp giấy dùng làm băng tải cho giấy ẩm.
Chất liệu sản xuất nỉ là gì?
Trong lịch sử, nỉ được làm từ sợi có nguồn gốc tự nhiên. Tuy nhiên ngày nay nỉ được làm từ nhiều loại chất liệu. Tùy theo mục đích và kết cấu sản phẩm mong muốn cũng như việc tối ưu giá cả,... các loại chất liệu sẽ được lựa chọn. Nỏ có thể là, từ 1 chất liệu hoặc là hỗn hợp với nhiều chất liệu, tỉ lệ thành phần khác nhau.
Nỉ len là gì
Chất liệu thô được lấy từ lớp lông của động vật mang (cừu). Loại vải nỉ này có tính thẩm mỹ và có ưu điểm khác như khả năng thấm hút, chống cháy, cách nhiệt, cách âm,.... Loại này có giá cao hơn so với nỉ tổng hợp và cũng tương đương với các loại vải len khác. Nỉ len bao gồm cả loại nỉ ép và nỉ dệt đều có ứng dụng đa dạng.
Nỉ acrylic
Nỉ acrylic ngày càng trở nên phổ biến vì quy trình sản xuất rẻ hơn so với len. Nó cũng mang lại một số lợi ích giống như nỉ thông thường. Có ứng dụng đa dạng từ làm đồ nghệ thuật và thủ công, làm đệm, phục vụ may vá,...
Được làm từ sợi tổng hợp và có mật độ cao hơn hầu hết các loại nỉ thủ công tổng hợp khác, nỉ Acrylic mang lại độ bền cao để dễ dàng thao tác, cắt và dán mà không bị bung hoặc nhàu. Tuy nhiên nó có thể dễ bắt lửa và gây khó chịu khi tiếp xúc với da.
Nỉ Rayon
Loại vải nỉ rayon có đặc tính ưa nước và có khả năng định hình thành các sản phẩm cách nhiệt khác nhau. Phổ biến cho các ứng dụng công nghiệp và y tế.
Nỉ polyester
Sợi Polyester là lựa chọn thay thế tối ưu về giá so với len để sản xuất nỉ bất kể là nỉ ép, nỉ cào. Như hình dưới đây là các miếng nỉ polyester với nhiều màu sức khác nhau sử dụng cho các ứng dụng thủ công. Chúng dễ cắt, gấp, dán, may và ghim và có thể vẽ lên trên. Tạo bảng nỉ, chữ và số, sách nỉ, hoa nỉ và bộ trang trí nỉ,...
Loại này cũng rất phổ biến để sản xuất các loại vải nỉ dùng cho hàng may mặc. Chúng đem lại độ bền cho sản phẩm, dễ bảo quản giặt giũ và đặc biệt là giá rẻ hơn nhiều so với nỉ làm từ sợi tự nhiên.
Nỉ hỗn hợp
Nỉ hỗn hợp bao gồm các loại nguyên liệu như hỗn len, sợi tổng hợp được trộn với nhau.
Các loại nỉ theo phương pháp sản xuất
Ngày nay, ngoài nỉ ép truyền thống, có nhiều phương pháp để tạo ra nỉ trong đó có phương pháp kim đâm và cả dệt. Đây cũng là các cách tạo ra các loại vải không dệt khác trong đó có nỉ.
Nỉ ép
Nỉ ép (Pressed felt) là loại nỉ được sản xuất ra bằng phương pháp ép cơ học từ lâu đời. Người ta cho rằng nó thậm chí còn có trước cả kỹ thuật đan và dệt. Đây là loại phổ biến nhất. Bằng cách sử dụng nhiệt và độ ẩm, khiến các loại sợi đan vào nhau thành dạng tấm.
Ngày nay nỉ ép được sản xuất trên quy mô công nghiệp với sự hỗ trợ đắc lực của thiết bị máy móc hiện đại. Nỉ ép được sản xuất với nhiều độ dày khác nhau, khổ rộng khác nhau và nhìn chung tương đối rẻ. Loại này ứng dụng nhiều nhất cho công nghiệp.
Nỉ kim
Nỉ kim (Needled felt) được làm bằng máy với nhiều mũi kim để các sợi đan dính vào tạo ra loại nỉ mềm hơn, ít dày đặc hơn. Công nghệ vải không dệt đục lỗ này được đánh giá là rất tiên tiến và cho ra sản phẩm chất lượng cao hơn.
Nỉ dệt
Nỉ dệt (Woven felt) sử dụng len hoặc hỗn hợp len được dệt trực tiếp và pha trộn vào vải để tạo ra vải dệt. Sau đó, các phương pháp hoàn thiện khác sẽ được áp dụng để tạo ra loại vải có bề mặt mềm, mịn khác nhau. Điều này làm cho các sợi lồng vào nhau một cách tự nhiên, như với nỉ ép. Loại vải cực kỳ bền và có độ dày tối đa thấp hơn nhiều so với nỉ ép.
Trong ngành may mặc, vải nỉ dệt ứng dụng phổ biến nhất. Loại này cũng được phân thành nhiều dạng có đặc điểm bề ngoài khác nhau như vải nỉ bắp, nỉ hạt, nỉ con kiến, nỉ hạt mịn, nỉ lông cừu, vải nỉ vảy cá,...
Các thông tin tìm hiểu về vải nỉ là gì trên đây hy vọng sẽ mang đến cho bạn những điều hữu ích khi tìm hiểu về các loại vải may mặc và vật liệu ứng dụng trong ngày thời trang, nội thất,... Chúng tôi sẽ cón tiếp tục cập nhật các bài viết có cùng chủ đề về vải nỉ. Mời bạn đón đọc!
Xem thêm: Địa chỉ bán vải bố tại TPHCM
.jpg)
