Vải rayon là vải gì, được sản xuất từ chất liệu gì và có đặc điểm ra sao? Rayon có những loại nào và ưu điểm của từng loại vải? Rayon và viscose có phải là một hay không? Thêm nhiều thông tin khác về rayon được Toplist Ninh Hiệp giới thiệu qua bài đọc dưới đây.
Xem thêm: Danh sách các dạng lỗi vải t hường gặp
1.Vải rayon là vải gì
Rayon là loại vải được làm từ sợi xenlulo tái sinh, chủ yếu là bột gỗ (gỗ sồi, gỗ thông, tre,...) hay còn gọi là sợi rayon (rayon yarn).
Vải rayon tiếng Anh là rayon fabric. Trong tiếng Trung rayon được gọi là '人造丝织物' phiên âm là 'ren zao si zhi wu' (vải tơ nhân tạo) vì ban đầu nó được tạo ra để thay thế cho sợi tơ tằm tự nhiên.
Rayon là nói đến nguyên liệu tạo thành vải. Nó giống như cách gọi vải cotton, vải polyester,... là nguyên liệu chỉ sợi dệt vải. Điều này có nghĩa là khi nói cụm từ 'vải rayon' không bao hàm phương pháp dệt cụ thể, kiểu dệt cụ thể.
Tuy vậy 'rayon' cũng hàm nghĩa chỉ phương pháp tạo ra sợi rayon từ cellulose. Quy trình này bao gồm nhiều bước như xử lý cellulose, xử lý hóa học và các quá trình cơ học.
Quá trình này có thể có các biến thể như rayon viscose, rayon modal, rayon lyocell và các loại rayon khác, tùy thuộc vào phương pháp và công nghệ được sử dụng. Từ đó cũng tạo ra các loại vải rayon với tên gọi khác nhau rayon viscose, rayon modal, rayon lyocell.
Với tính linh hoạt cao, sợi rayon có thể kết hợp với nhiều loại sợi khác để sản xuất vải bao gồm cả vải dệt thoi, dệt kim.
Vải rayon là vải tự nhiên hay vải tổng hợp
Trên thực tế rayon không phải là vải tự nhiên, cũng không phải là vải tổng hợp. Nhiều ý kiến cho rằng nó ở 'khoảng giữa' của hai loại này, tức là vải bán tổng hợp.
Lý do vì:
Thứ nhất, nguyên liệu sản xuất rayon là vật liệu tự nhiên vật liệu tự nhiên - bột gỗ tức là Cellulose (xenlulo).
Thứ hai: Xenlulo để sử dụng sản xuất vải rayon là dạng xenlulo tái sinh. Bột gỗ cần được trải qua xử lý hóa học để tạo ra sợi và dệt vải. Khác với xenlulo dùng trực tiếp như xơ sợi bông, đay, gai,....
Rayon và viscose có phải là một?
Cả rayon và viscose thường được sử dụng chung với nhau và đôi khi thay thế nhau về mặt tên gọi. Thuật ngữ 'rayon' được sử dụng chủ yếu ở Bắc Mỹ còn ở châu Âu, 'viscose' lại phổ biến hơn.
Tuy nhiên trên thực tế vải vicose là một loại - tập con của vải rayon. Có nhiều phương pháp để tạo ra vải rayon trong đó việc sử dụng dung dịch viscose để tạo ra vải gọi là vải viscose rayon. Các loại vải sử dụng đến quy trình viscose đều lấy tên và vải viscose.
Viscose rayon là loại sợi nhân tạo thương mại lâu đời nhất.
2.Quy trình sản xuất sợi vải rayon
Rayon có thể được tạo ra bằng một số phương pháp khác nhau ở đầu vào nguyên liệu, các bước trong quy trình xử lý hay hóa chất tham gia,... Tuy nhiên về cơ bản nhất, có thể hiểu rayon được sản xuất theo một số bước như chung như sau:
Bước 1: Hòa tan bột gỗ để chuyển thành dạng cellulose kiềm. Chất để hòa toàn là hóa chất ví dụ như xút (natri hydroxit).
Bước 2: Tạo thành xanthate: Kiềm hóa cellulose bằng carbon disulfide để tạo thành cellulose xanthate.
Bước 3: Chuyển đổi thành sợi (filament): Xanthate cellulose được đẩy các lỗ nhỏ ở máy trộn để chuyển thành dạng sợi.
Bước 4: Tạo hình dạng: Các sợi bên trên được đưa vào bể axit axit sunfuric cho đông cứng lại thành sợi.
Bước 5. Xe sợi: Sợi được xe thành sợi nhân tạo mịn và phục vụ cho việc dệt vải.
3.Đặc điểm của vải rayon
Rayon có một số đặc điểm nổi bật và được ưa thích bao gồm:
- Mềm mịn: Độ mềm hoặc mịn của rayon có thể được so sánh lụa và thậm chí là mềm hơn cotton và lanh.
- Sáng bóng: Tùy loại rayon cụ thể, vải có thể có độ sáng và bóng từ thấp đến cao.
- Độ rủ: Sợi Rayon tạo nên loại vải uyển chuyển, có độ rủ cao chứ không cứng nhắc.
- Hút ẩm: Rayon thấm hút tốt hơn bông.
- Chống tĩnh điện và thoáng khí.
- Sợi dễ nhuộm màu và giữ được màu sắc sau nhiều lần giặt.
- Rayon có thể bị nhăn ở mức độ khác nhau, tùy loại rayon cụ thể và phương pháp dệt vải.
- Thường kém bền khi bị ướt (vải viscose)
4.Các loại vải rayon Viscose, Modal, Lyocell là gì?
Theo phương thức tạo thành sợi vải, rayon được chia ra làm các loại cơ bản là vải rayon Viscose, vải Modal, Lyocell.
Viscose Rayon
Viscose là dạng rayon được tạo ra sớm nhất, được tạo ra từ bột gỗ. Được phát triển lần đầu tiên vào năm 1855 và được cấp bằng sáng chế vào năm 1894. Quy trình sản xuất Viscose Rayon sử dụng nhiều hóa chất hơn so với các loại vải rayon hiện đại.
Thường được sử dụng để may váy, áo sơ mi và các trang phục khác vì cảm giác mềm mại và mượt mà. Tuy nhiên viscose là loại vải rayon kém bền khi ướt, dễ nhăn và có thể bị co. Viscose có chi phí sản xuất rẻ nên giá vải thành phẩm rẻ hơn các loại vải rayon khác.
Nên giặt quần áo rayon bằng tay nhẹ nhàng với chất tẩy rửa nhẹ hoặc giặt khô.
Modal Rayon
Vải Modal là loại vải làm từ bột gỗ sồi, mềm mại, sang trọng và do vậy có giá cao hơn cotton và visscose. Modal thường là vải pha, kết hợp với cotton hoặc spandex để tăng thêm độ bền, độ co giãn.
Modal được phát triển ở Nhật Bản vào năm 1951. Đây là loai rayon thế hệ thứ 2 còn gọi là HWM hoặc Mô đun ướt cao. Nó ra đời như một sự khắc phục điểm yếu của viscose là kém bền khi bị ướt.
Vải thường nhẹ hơn viscose, thoáng khí hơn và rất phổ biến trong trang phục thể thao, quần tập yoga, quần đùi đi xe đạp và thậm chí cả đồ bơi.
Nó cũng thấm mồ hôi hiệu quả, dễ lau chùi và bề nên cũng là loại vải phổ biến để làm ga trải giường. So với cotton, modal có khả năng chống vón cục cao.
Lyocell (Tencel) Rayon
Đây là thế hệ thứ ba của rayon, cũng được biết đến rộng rãi bởi một thương hiệu tên là Tencel hay vải tencel lyocell. Lyocell được làm từ cellulose chiết xuất từ cây bạch đàn, được phát triển lần đầu tiên vào năm 1972, trở nên phổ biến vào cuối những năm 1990.
Lyocell được phân biệt với rayon viscose ở quy trình sản xuất bằng phương pháp khác (không sử dụng carbon sulfide), được hiểu là quy trình sản xuất sử dụng ít hóa chất hơn.
Lyocell có khả năng thấm hút tốt nhất, chống mùi, rất bền dù ướt hay khô và có khả năng chống vón cục rất tốt. Lyocell thường được pha trộn với các loại sợi vải như cotton hoặc lanh.
Có thể được nhuộm nhiều màu sắc và có thể mô phỏng nhiều loại chất liệu khác. Vải được sử dụng để may tất cả các loại quần áo và rất phổ biến trong trang phục thể thao.
Trên đây là một số thông tin về vải rayon, đặc điểm, quy trình sản xuất sợi vải rayon cũng như phân loại,... Chủ đề vải rayon sẽ được tiếp tục cập nhật trong các bài viết tiếp theo để bạn tham khảo.
Đọc thêm: Tìm hiểu về vải crepe là gì? Các loại vải crepe phổ biến
.jpg)
